To już kolejna wizyta w Rumunii, w której uczestniczyli przedstawiciele LGD: Stowarzyszenia Lider Pojezierza, Stowarzyszenia Wiejska Inicjatywa Rozwoju oraz LGD Zielone Światło z woj. lubuskiego. Celem wyjazdu było ewaluacja i podsumowanie wspólnego projektu „Marka Turystyczna – Sieć Ekomuzea” z partnerami z Rumunii oraz omówienie dalszych działań dla zrównoważonego rozwoju w kolejnej perspektywie finansowej 2021-2027.

Odwiedziliśmy trzy lokalne grupy działania:

1. GAL Tara Gugulaniolor w Timisoara, gdzie oprócz rozmów zobaczyliśmy budowę kompleksu edukacyjnego dla dzieci z rodzin potrzebujących, zabudowania odrestaurowanego browaru z lokalnym piwem oraz centrum innowacji dla przedsiębiorczości związanej z naturą „WeWilder Campus”, gdzie prowadzone są projekty ochrony przyrody, w tym populacji żubrów (miejscowość Aremis); projekty współfinansowane ze środków UE.

2. GAL Tara Secaselor Alba – Sibiu, gdzie spotkaliśmy się z burmistrzem gminy Pauca i przedstawicielami lokalnej grupy działania. Obejrzeliśmy siedzibę gminy i lokalną szkołę. Jak podkreślił burmistrz, jest to teren mniej uprzemysłowiony, bardzo ubogi, ale dzięki funduszom unijnym mający możliwość rozwoju.

3. GAL Bukovina, gdzie spotkaliśmy się z burmistrz Campulung Moldowenesc. Jest to obszar górski Bukowiny Południowej.

W każdym miejscu trwały rozmowy podsumowujące projekt „Marka Turystyczna – Sieć Ekomuzeów”, gdzie ze strony polskiej p. Ireneusz Kostka przedstawił wypracowane pakiety, strona rumuńska przedstawiła swoje realizacje. Omówione zostały zasady dalszej współpracy w oparciu o wspólne projekty, poprzedzone diagnozą potrzeb, które koncentrowały się będą wokół tematyki energii odnawialnej i możliwości jej wykorzystania, biogazowni, działań w zakresie pszczelarstwa i produktów pszczelich wedle słów „nie będzie pszczół, nie będzie nas”, omówione zostały propozycje projektów wymiany dla młodzieży oraz wymiany kulturowej. Ustalono przyjazd do Polski przedstawicieli lokalnych grup działania z Rumunii na wiosnę przyszłego roku. Istotne były rozmowy dotyczące finansowania działań oraz możliwości pozyskania funduszy.

Efektem rozmów było podpisanie umów współpracy polsko-rumuńskiej w zakresie lokalnych grup działania. Tłumaczem podczas rozmów i przewodnikiem odwiedzanych miejsc był Pan Viorel Trif.

Poza ważnymi rozmowami o współpracy mieliśmy możliwość zwiedzenia ciekawych miejsc w trakcie naszego objazdu: obejrzeliśmy secesyjne centrum Starego Miasta Timisoary, w miejscowości Sibiu spacerowaliśmy między straganami jarmarku świątecznego, w Campulung Moldowenesc odwiedziliśmy Muzeum Drewna i lokalnej historii a udając się w drogę powrotną ku granicy z Węgrami późnym popołudniem podziwialiśmy „Wesoły Cmentarz” znajdujący się we wsi Săpânţa, w okręgu Marmarosz, niedaleko granicy z Ukrainą. Pomysłodawcą i twórcą pierwszych „wesołych” nagrobków był miejscowy cieśla – Stan Ion Pătraş, który zaczął rzeźbić je w takiej formie w 1935 r. Dzieło kontynuuje jego następca – Dumitru Pop Tincu. O rysunku i tekście, który pojawi się na nagrobku decyduje rzeźbiarz, ale wcześniej stara się on skonsultować z rodziną, by treść jak najlepiej charakteryzowała zmarłego. O wyjątkowości miejsca świadczy fakt, że w 1999 roku Wesoły Cmentarz w Săpânţa został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nieodzowne na terenie Rumunii były posiłki z tradycyjnymi potrawami, pięknem przyrody, w tym miejscowe drogi-serpentyny w górach.

Zadanie realizowane było w ramach międzynarodowego projektu współpracy pn. „Marka turystyczna - sieć Ekomuzea”, w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań z zakresie współpracy z lokalną grupą działania” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Tekst Teresa Furman

Fot. Agnieszka Piotrowska